“Hoe ik mezelf blijf uitdagen met kleine stappen?”
Iedereen kent wel periodes in het leven waarin de druk hoog is en alles tegelijk lijkt te komen. Stressvolle uitdagingen zoals verlies en verandering, ze horen bij het leven, maar dat maakt ze niet minder zwaar. Ook ik heb momenten gekend waarop ik me afvroeg: “Hoe nu verder?” Dat zijn de situaties waarin oude patronen en overtuigingen ineens weer opduiken. Iedereen heeft zo zijn eigen triggers, en juist daarin ligt vaak de sleutel tot groei.
Verandering lijkt iets eenvoudigs, je besluit iets anders te doen, en klaar. Maar in werkelijkheid is het zelden zo rechtlijnig. Ook niet voor mij, als toegepast psycholoog. Want hoe goed ik ook weet hoe verandering werkt, ik blijf mens. En mens-zijn betekent dat je geraakt kunt worden, dat je soms terugvalt, dat je moet oefenen met jezelf.
Je brein houdt niet van verandering
Ons brein is geprogrammeerd om te kiezen voor veiligheid en voorspelbaarheid. Het houdt van bekende paden, zelfs als die niet helpend zijn. Dat is waarom iets nieuws vaak zo ongemakkelijk voelt.
In cognitieve gedragstherapie (CGT) leer je dat dit ongemak niet je vijand is, maar een signaal, een teken dat je iets aan het doorbreken bent. Ik zeg vaak tegen cliënten (en eerlijk: ook tegen mezelf): “Je hoeft je gedachten niet te geloven, maar je mag ze wel nieuwsgierig bekijken.”
Wanneer je merkt dat je denkt: “Dit lukt me nooit” of “Ik kan dit niet aan”, probeer dan deze drie vragen eens:
- Wat is het bewijs vóór deze gedachte?
- Wat is het bewijs tégen?
- Wat zou ik tegen iemand anders zeggen die dit denkt?
Dat kleine moment van afstand maakt al verschil. Want zodra je niet meer samenvaltmet je gedachten, ontstaat er ruimte om te kiezen.
Kleine gedragsstappen zijn de echte gamechanger
Denken verandert pas echt door doen. In CGT werk je daarom met gedragsexperimenten, kleine, haalbare stappen waarmee je onderzoekt of wat je gelooft ook écht waar is.
Een persoonlijk voorbeeld: Lange tijd dacht ik dat ik pas kon ontspannen als alles onder controle was. Tot ik ontdekte dat juist dat controle-vasthouden mijn spanning voedde. Dus begon ik te oefenen met loslaten. Heel klein. Een planning loslaten. Een gesprek ingaan zonder me voor te bereiden. Dingen niet direct oplossen. Elke keer voelde dat spannend, maar elke keer merkte ik ook: ik overleef dit gewoon.
Dat is de essentie van exposure: je bewust, in kleine stapjes, blootstellen aan wat je moeilijk vindt, totdat het dragelijk wordt. En dan, ineens, merk je dat je meer ruimte hebt om te ademen.
Gedrag is trainen, niet transformeren
Verandering is geen blikseminslag. Het is eerder als het trainen van een spier die lang niet gebruikt is. Verandering lijkt een beetje op het dragen van nieuwe schoenen. In het begin knellen ze, voel je elke stap, en wil je het liefst je oude vertrouwde paar weer aantrekken. Maar hoe vaker je ze draagt, hoe beter ze gaan passen. Zo werkt het ook met grenzen aangeven, met mild zijn voor jezelf, met stoppen met piekeren. Niet door één groot besluit, maar door herhaling. Door oefenen. Door telkens weer terug te keren naar je intentie, ook als het even niet lukt. Verandering is geen prestatie, het is een proces.
Van moeten naar mogen
We zijn vaak streng voor onszelf. We moeten beter slapen, meer ontspannen, gezonder eten, rustiger reageren. Maar wat als je jezelf toestaat om te mogen veranderen in plaats van te moeten? Dan verschuift er iets fundamenteels. Verandering wordt geen strijd, maar een uitnodiging. Een experiment in mens-zijn, met vallen, opstaan, lachen, en soms weer opnieuw beginnen. Psychologische groei gaat niet over perfectie, maar over bereidheid. Bereidheid om te blijven leren, te onderzoeken, en soms even stil te staan bij waar je vandaan komt.
Welke gedachte zou jij vandaag nieuwsgierig willen onderzoeken? En welke kleine, concrete stap kun je nemen om te toetsen of die gedachte klopt? Wat als je jezelf niet hoeft te veranderen, maar gewoon mag ontdekken wie je aan het worden bent?
0 reacties